درباره گروه خونی زوجین و بارداری، بیشتر بدانیم

قبل از خواندن مقاله زیر، توصیه میکنیم مقاله ی کدام دو گروه خونی بهتر است با هم ازدواج کنند؟ را مطالعه کنید.

اما در خصوص گروه خونی زوج ها و بارداری، برخی سوالات متداول زوجین شامل موارد زیر می باشد:

مخلوط شدن خون جنین و مادر چه مشکلاتی را برای مادر و جنین ایجاد میکند ؟

از جمله مواردی که ممکن است خون جنین وارد خون مادر شود، در هنگام زایمان و خروج جفت از بدن مادر می باشد. در هنگام زایمان، مقدار کمی از خون نوزاد از طریق جفت وارد خون مادر می شود و این خون باعث می شود بدن مادر، نسبت به RH مثبت خون جنین، واکنش نشان خواهد داد و بصورت طبیعی شروع به ایجاد پادتنهایی بر ضد RH مثبت خون جنین خواهد کرد. این پادتن ها پس از زایمان ایجاد می شوند. در نتیجه، برای بچه نخست، قاعدتا مشکلی ایجاد نخواهد شد، اما چون این پادتن ها در بدن مادر باقی می مانند، در بارداریهای بعدی، پادتن های موجود در خون مادر، با عبور از جفت، گلبول های قرمز جنین را تخریب می کنند و در نتیجه باعث کم خونی نوزاد می شود. اگر این کم خونی خیلی شدید باشد، حتی ممکن است به مرگ نوزاد نیز منجر شود.

اگر جنین در این وضعیت زنده بماند، پادتن های موجود در خون مادر، می توانند در فرایند زایمان به بدن نوزاد نیز منتقل شوند و منجر به زردی (یرقان) در نوزاد شود.

درباره تجویز ایمونوگلوبولین آنتی D (امپول روگام)

تا قبل از آنکه ایمونوگلوبولین آنتی D (روگام)  عرضه شود، بیماری همولیتیک جنین و نوزاد در 10% حاملگی‌ها دیده می‌شد و این خود یک علت بزرگ مرگ و میر و موربیدیته پری‌ناتال به شمار می‌رفت.

اما امروزه این بیماری به علت اجرای پروتکل‌های مصرف روگام کمتر شده است ولی باز هم گاها رخ می‌دهد. 

در اولین مراجعه خانم‌های باردار به کلینیک‌های مراقبت‌های بارداری آزمایشات روتین برای آنها درخواست می‌شود. تعیین گروه خون و RH جزو این آزمایشات است. به طور ایده‌ال تمام این خانم‌ها باید از نظر وجود آنتی‌بادی‌ها علیه کلیه گروه‌های خونی اصلی و فرعی بررسی شوند. متأسفانه در ایران اسکرین برای این آنتی‌بادی‌ها تنها در آزمایشگاه سازمان مرکزی انتقال خون ایران انجام می‌شود و آزمایشگاه‌های دیگر تنها تست Indirect coombs را انجام می‌دهند که غربالگری وجود یا عدم آنتی D محسوب می‌شود. به هر حال تمام خانم های باردار با Rh منفی باید در ابتدای بارداری وضعیت indirect coombs مشخصی داشته باشند تا اقدامات بعدی بر پایه آن صورت پذیرد. متأسفانه مکررا مشاهده می‌شود که indirect coombsبرای این این گروه درخواست نشده است. شاید برای جلوگیری از فراموش شدن این مسأله لازم باشد برای کلیه خانم‌ها هنگام درخواست اولین آزمایش Indirect coombs نیز در لیست آزمایشاتی نظیر CBC و U/C،UA
 گنجانده شود.

نحوه تجویز روگام (آنتی-D)

در کشور ایران نز مانند توصیه ACOG روگام (آنتی D) با دوز µg300 معادل IU1500 در حاملگی‌های عادی یک بار در هفته 28 و بار دیگر در 72 ساعت اول پس از زایمان تجویز می‌گردد.

اما در کشور انگلستان نحوه تجویز روگام متفاوت است و با دوز µg100 معادل IU500 بار اول در هفته 28 بار دوم در هفته 34 و بار سوم در 72 ساعت پس از زایمان تجویز می گردد.

در هر حال، نتایج هر دو روش کاملا مشابه است.

µg300 روگام می تواند از آلوایمونیزاسیون در اثر 30 میلی لیتر خون Rh مثبت یا 15 میلی لیتر سلولهای جنینی پیشگیری کند. در صورت خونریزی جنین به مادر بیش از این مقدار باشد که معمولا نخواهد بود، باید روگام بیشتری تجویز شود.

علل ایجاد آلوایمونیزاسیون

1- عدم تجویز دوز قبل از زایمان آنتی D در هفته 29-28

2- عدم شناسایی اتفاقات بالینی که بیمار را در معرض آلوایمونیزاسیون قرار می دهد و عدم تجویز.