هزینه نیست!
آزمایش های قبل ازدواج در نگاه اول یک کار هزینه بر و وقت تلف کن و تشریفاتی به حساب می آیند اما واقعیت این است که با انجام آنها تا حدود زیادی خیال آدم راحت می شود. خیلی از زوج های جوان تا زمانی که برای گرفتن وقت برای زمان عقد به محضر مراجعه نکرده اند از این آزمایشها بی خبر هستند و وقتی در برابر آن ها این آزمایش ها به عنوان پیش شرط قرار می گیرد کمی دچار اضطراب می شوند. با کارشناسان در این باره صحبت کرده ایم.
فقط یک ماه فرصت دارید
«محمود رحیمی پور یزدی» رئیس دفترخانه رسمی 180 تهران می گوید: «وقتی زوجین به دفترخانه برای تعیین زمان عقد مراجعه می کنند به آن ها یک معرفی نامه داده می شود تا با در دست داشتن آن به آزمایشگاه های مخصوص و معتبری که لیست آن ها در دفترخانه موجود است مراجعه کنند. این آزمایش ها شامل بررسی اعتیاد و تالاسمی می شود و در کنار آن تزریق واکسن کزاز برای خانم هم انجام می شود. چنانچه مسئولان آزمایشگاه تشخیص بدهند که فرد نیاز به انجام آزمایش های دیگری دارد، او را به مراکز دیگری ارجاع می دهند تا بررسی های تخصصی تر انجام شود.این آزمایش ها از زمان صدور تنها یک ماه اعتبار دارند و در صورتی که زوجین بعد از گذشت یک ماه برای انجام عقد مراجعه کنند باید دوباره این آزمایش ها را انجام بدهند.»
تالاسمی را نشان می دهد؟
تالاسمی یک بیماری ارثی است و از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. آمارها نشان می دهد که از حدود هر 20 نفر یک نفر به تالاسمی از نوع مینور مبتلاست و اگر 2 نفر با هم ازدواج کنند که هر 2 تالاسمی مینور داشته باشند کودکشان در معرض ابتلا به تالاسمی ماژور قرار خواهد داشت.
«دکتر بهروز مصلحی» پزشک و پژوهشگر می گوید: «افرادی که تالاسمی مینور دارند با مشکل خاصی مواجه نیستند و ژن این بیماری در آن ها به صورت مغلوب است. اگر دختر و پسری که هر 2 این ژن را به صورت مغلوب یا مینور دارند با هم ازدواج کنند تا 25 درصد احتمال اینکه فرزندشان به تالاسمی ماژور یا غالب مبتلا شود وجود دارد ولی در صورتی که یک فرد مبتلا به تالاسمی مینور با فردی که این بیماری را ندارد ازدواج کند چنین مشکلی وجود ندارد و تنها ممکن است فرزند هم مینور شود.»
دکتر مصلحی ادامه می دهد: «اگر فردی به تالاسمی ماژور مبتلا شود با مشکلات زیادی مواجه می شود ضمن اینکه طول عمر فرد کاهش پیدا می کند از آنجایی که تعداد نسبتا زیادی از افراد به تالاسمی مینور مبتلا هستند، غربالگری پیش از ازدواج مهم و ضروری است.اگر فردی دچار کم خونی و فقر آهن باشد نتیجه آزمایش تالاسمی او با خطا همراه است به همین دلیل قبل از انجام چنین آزمایشی باید این مسئله مورد بررسی قرار بگیرد و در صورتی که فردی به کم خونی یا فقر آهن مبتلا باشد باید تحت درمان قرار بگیرد و بعد از درمان اقدام به انجام آزمایش تالاسمی کند. »
واکسن هم لازم است
زدن واکسن کزاز جزو آن دسته از کارهایی است که نمی توان از زیر آن در رفت . فردی که واکسن کزاز نمی زند و یادآورهای آن را انجام نمی دهد با ایجاد هر زخم کوچکی بر روی بدنش باید نگران شود. دکتر مصلحی در این رابطه چنین می گوید:«زدن واکسن کزاز یکی از کارهای ضروری است که هر فردی باید انجام بدهد و به عنوان یک کار پیشگیری کننده این کار را انجام می دهند . چنانچه فردی یادآورهای این واکسن را نزده باشد و دچار یک زخم در بدن شود باید علاوه بر زدن واکسن کزاز اقدام به زدن سرم مخصوص کند که هزینه این سرم نسبتا بالاست.برای اینکه یک اقدام پیشگیری کننده وجود داشته باشد ، زدن این واکسن قبل از ازدواج اجباری است.»
اعتیاد را نشان می دهد؟
یکی از آزمایش های قبل ازدواج، آزمایش اعتیاد است. افراد معتاد هزار و یک جور راه برای خودشان ابداع می کنند تا نتیجه آزمایش را منفی جلوه بدهند، اما دکتر مصلحی می گوید:«امروزه انجام تقلب در آزمایش تقریبا به صفر رسیده است ولی باید به این نکته توجه کرد که منفی بودن جواب آزمایش دلیل بر عدم اعتیاد فرد نمی تواند باشد. برخی از افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند برای مدتی اقدام به ترک مواد مصرفی می کنند و آزمایش شان منفی می شود در نتیجه انجام آزمایش نمی تواند تضمینی برای عدم اعتیاد فرد باشد به همین دلیل افراد باید پیش از هر چیز در مورد فرد مورد نظر تحقیق کنند و کارهای لازم را برای شناخت هر چه بیشتر فرد انجام بدهند.»
برای اینکه کسی در انجام آزمایش تقلب نکند در گذشته با نصب آینه در جایی که فرد نمونه ادرار را برای آزمایش آماده می کرد امکان تقلب را کاهش می دادند بعد از آن به دلیل تقلب هایی که انجام گرفت از یک ناظر استفاده می شد که این کار هم به دلیل غیر اخلاقی بودن خیلی کم انجام می شود و امروز دوربین های مدار بسته جایگزین های این ناظرها هستند.کارهایی هم قبل از انجام آزمایش به عنوان تقلب انجام می شود که برای از بین بردن هر یک از آن ها شیوه جدیدی وجود دارد.
اگر ادرار فرد بنا بر هر دلیل مشکوک به دستکاری و تقلب باشد بر روی آن تست دیگری انجام می شود این تست خطاهای آزمایش قبلی را تا حدود 99 درصد نشان می دهد و متقلبین را رسوا می کند. به تازگی روش های دیگری هم ابداع شده اند که امکان هر گونه تقلب را غیر ممکن کرده است. چنانچه مسئولان آزمایشگاه لازم بدانند علاوه بر انجام آزمایش ادرار ممکن است آزمایش خون هم انجام بدهند .»
آزمایش ژنتیک ضروری نیست اما ...
آزمایش ژنتیک یکی از کارهایی است که در چند سال اخیر تبدیل به مدهای پیش از ازدواج شده و خیلی از افراد تمایل برای انجام چنین آزمایش هایی دارند، البته انجام این نوع از آزمایش ها اختیاری است. اما باید دید واقعا چه افرادی به انجام این آزمایش ها احتیاج دارند.
دکتر مصلحی در این رابطه می گوید:«خیلی از زوج های جوان تصور می کنند که باید پیش از ازدواج حتما آزمایش ژنتیک انجام بدهند در حالی که آزمایش ژنتیک در همه افراد ضرورت ندارد و آن چیزی که اهمیت دارد مشاوره ژنتیک پیش از ازدواج است. متخصص ژنتیک با انجام این مشاوره می تواند درخت ژنتیکی را طراحی کند و در صورت نیاز متخصص ژنتیک افراد را برای انجام آزمایش و بررسی های بیشتر راهنمایی می کند. آزمایش ژنتیک به این معنی نیست که می توان همه ژن ها و صفات موروثی را مورد بررسی قرار داد چنین کاری تقریبا غیر ممکن است و بررسی، تنها در رابطه با یک بیماری خاص انجام می شود. هدف از مشاوره و انجام آزمایش ژنتیک مشخص کردن خطر وقوع ، و تکرار بیماری های ارثی از نسلی به نسل دیگر است.»
به گفته متخصصان، مشاوره ژنتیک برای همه افراد می تواند مفید باشد ولی برای برخی از افراد ضروری است. برای مثال افرادی که تصمیم به ازدواج فامیلی دارند باید حتما این مشاوره را داشته باشند. خانم هایی که در زیر سن 18 سال یا بالای 33 سال قصد ازدواج و بارداری دارند هم باید این مشاوره را انجام بدهند.چنانچه اختلال ژنتیکی در یکی از بستگان نزدیک یکی از زوجین یا هر دو وجود داشته باشد هم انجام این کار ضروری است.
صادق باشید
یکی از نگرانی ها، ابتلای فرد به بیماری های منتقل شونده از را جنسی است. گاهی اوقات مسئولان آزمایشگاه به فرد توصیه می کنند که آزمایش سفلیس را پیش از ازدواج انجام بدهند. اما در رابطه با بیماری های منتقل شونده جنسی و مخصوصا HIV آزمایش کاملا اختیاری است و برخی از زوج های جوان به صورت توافقی این آزمایش را انجام می دهند.
انجام آزمایش HIV اگر چه کار خوبی به نظر می رسد ولی نمی تواند دلیلی برای تضمین 100 در صدی عدم ابتلای فرد باشد چرا که این ویروس وقتی وارد بدن می شود تا چندین ماه می تواند به حالت مخفی در بدن باقی بماند بدون اینکه چیزی در آزمایش مشخص شود به چنین حالتی دوره پنجره ای می گویند.
آزمایش های HIV می توانند تنها وضعیت حدود 3 تا 6 ماه قبل فرد را نشان بدهند و در صورت انجام رفتار پر خطر قبل از آزمایش، مثلا یک روز قبل از آزمایش معمولا هیچ چیزی در آزمایش مشخص نمی شود و نتیجه آزمایش منفی کاذب خواهد بود. به همین دلیل برای اینکه خیال تان راحت شود باید به شناخت کافی از فرد برسید و تحقیقات لازم را در رابطه با پیشینه فرد انجام بدهید.
چنانچه زوج جوان بخواهند آزمایش HIV بدهند برای کاهش هزینه می توانند به کلینیک های مثلثی که زیر نظر مستقیم مراکز بهداشت فعالیت می کنند بروند. این مراکز به صورت رایگان، بدون پرسیدن مشخصات فردی و تنها با دادن یک کد به فرد، آزمایش HIV و سایر آزمایش های مقاربتی را انجام می دهند.