لجبازی یکی از رفتارهای ناسازگارانه است؛ یعنی پافشاری روی نظرات و عقیده‌های خود و مخالفت با نظرات و عقیده‌های دیگران که این مخالفت گاهی آگاهانه و گاهی ناآگاهانه است. اصولا لجبازی یک نوع رفتار و واکنش نامطلوب است که به صورت‌های مختلف از جمله آسیب رساندن به دیگران، ناسزا گفتن، گریه کردن و فریاد کشیدن، شکستن وسایل، آسیب‌رساندن به خود و دیگرانخود را نشان می‌دهد. سیدعلی دربانی، کارشناس ارشد مشاوره خانواده، درمانگر روابط فردی و بین‌فردی و مسائل زناشویی درباره مضرات لجبازی در زندگی زناشویی توضیح می دهد.
افراد لجباز چه شکلی هستند؟
فرد لجباز با کوچک‌ترین مخالفتی با خواسته‌هایش به شدت ناراحت و عصبانی می‌شود و شروع به ناسازگاری می‌کند. دلیل‌تراشی و فرافکنی 2 ابزار دفاعی شخصیت‌های لجباز است. فرد لجباز کوچک‌ترین مقررات را زیرپا گذاشته و در مقابل آن بی‌اعتنایی می‌کند. شخص لجباز بسیار زودرنج است و از اطرافیان توقع بیش از حد دارد با وجود ا ینکه خود رامتعهد به انجام سخن دیگران نمی‌داند. بیشتر مواقع تنها بوده و نمی‌تواند ارتباط اجتماعی مناسبی برقرار کند. فرد لجباز دارای خلقی افسرده و مضطرب بوده و افکاری پریشان دارد. در این افراد پایین بودن اعتماد‌به‌نفس و عدم خودباوری مثبت و پذیرفتن خود واقعی مشهود است.
لجبازی از کجا شروع می شود؟
لجبازی کودکان از یک سالگی شروع و به تدریج شدت می‌گیرد و در3 سالگی به اوج خود می‌رسد. در سنین 2 تا 3 سالگی انتظار انجام رفتارهای لجبازگونه بیشتر می‌شود چرا که کودکان در حال طی کردن مراحل رشد هستند. در نوجوانی افراد برای به دست آوردن استقلال دست به تلاش می‌زنند و اگر موفق نشوند از لجبازی استقبال می‌کنند. در دوران بزرگسالی افراد برای رشد و جبهه گرفتن در برابر دیگران لجباز می‌شوند در دوران سالمندی فرد برای کسب کنترل بر زندگی ممکن است به ناچار لجباز شود اما به طور کلی برای لجبازی افراد نمی توان سن خاصی را تعیین کرد.
تربیت کودک لجباز، همسر لجباز می سازد
یکی از علل لجبازی، محبت‌های افراطی پدران و مادران است البته در مواردی هم شرایط و اوضاع خارجی در ضرورت این توجه فوق‌العاده موثر است. مثلا برخی از کودکان فرزند منحصربه‌فرد خانواده هستند یا از نظر جنسیت تنها پسر یا دختر خانواده هستند و در بعضی از موارد هم کودک از اول ناتوان بوده دوره بیماری‌اش طولانی شده و برای او وضع استثنایی به وجود آورده در چنین مواردی پدران و مادران می‌کوشند به همه خواسته‌های کودک جواب مثبت دهند. اگر برخی از این تمایلات اصولی و منطقی نباشد در نتیجه چنین کودکانی به تدریج با روحیه لجبازی تربیت می‌شوند. واضح است کودکانی که در خردسالی هرچه خواسته‌اند فورا برای‌شان تهیه می‌شده بعدها با این روحیه خو گرفته و توقع دارند هرچه بخواهند و هرچه بگویند باید دیگران بدون قید و شرط خواسته آنها را انجام دهند. گاهی والدینی که بیش از حد امر و نهی می‌کنند و به خاطر ایجاد نظم و ترتیب افراطی و نیازهای خود از قدرت استفاده می‌کنند کشمکش بین خود و فرزندان‌شان پدید می‌آورند که زمینه‌ای برای پیدایش و تشدید رفتار لجبازی را فراهم می‌سازد.
سابقه خانوادگی در لجاجت
بدون تردید روحیات پدران و مادران در فرزندان اثر می‌گذارد. این تاثیر به صورت زمینه‌های بسیار کوچکی به کودکان انتقال می‌یابد ولی بروز و رشد این زمینه‌ها تابع شرایط محیطی است. اگر مقتضیات تربیتی موافق و مساعد با این زمینه‌ها باشد پرورش و رشد آنها قطعی است و اگر جو پرورشی برخلاف آن باشد برای ظهور و بروز آنها، مجالی فراهم نخواهد آمد. ناگفته نماند که منظور از محیط تربیتی علل و عوامل گوناگونی است که حتی بهداشت، مواد غذایی، محیط زندگی، سلامت تن و امنیت خاطر کودک را نیز دربرمی‌گیرد. بنابراین کودک با روحیه لجبازی از پدر و مادر متولد نمی‌شود بلکه با فطرت پاک قدم به جهان هستی می‌گذارد و این عوامل سازنده تربیتی اوست که می‌تواند از او یک انسان سازگار یا فرد لجباز و یکدنده ساخته و تحویل اجتماع دهد.
لجبازی بین زن و شوهر
یکی از مسائلی که درون خانواده‌ها کم و بیش مشاهده می‌شود لجبازی بین زن و مرد درباره یک موضوع خاص است. لجبازی در هر زمانی اتفاق می‌افتد. گاهی اوقات زن یا مرد احساس می‌کنند نظرشان کاملا منطقی است و باید پذیرفته شود و اگر مورد قبول طرف مقابل نباشد کار به لجبازی می‌کشد؛غرور، اختلاف سلیقه و نداشتن گذشت در بیشتر اوقات زمینه این رفتار است. شاید بتوان گفت یکی از آثار منفی لجبازی اختلاف زوجین باشد که سلامت روان اعضای خانواده را تهدید می‌کند. روانشناسان معتقدند فرد لجوج قدرت تصمیم‌گیری و استقلال فکری مناسبی ندارد و نمی‌خواهد خواسته‌های غیرمنطقی خود را کنار بگذارد. فرد لجباز به نظر دیگران احترام نمی‌گذارد و تنها خواسته خود را می‌بیند. افراد با لجبازی نمی‌توانند راه‌حل‌های مناسبی برای مسائل پیدا کنند و توجیه منطقی را نمی‌پذیرند. هنگام برخورد با مسئله‌ای، زن و مرد باید با لحن مناسب با هم صحبت کنند. زن و مرد هنگام کشمکش باید تعادل و آرامش خود را حفظ کنند تا موضوع مورد بحث منجر به اختلاف بیشتر نشود.
چه زمانی با همسرتان لجبازی میکنید
بخواهید اشتباه‌های همسرتان را با رفتارتان تلافی کنید.
عمدا کاری را که می‌دانید همسرتان دوست ندارد انجام دهید.
اشتباه‌های خود را تکرار کنید و اصرار داشته باشید که کارتان درست است.
حرف همسرتان را با دقت گوش ندهید و مدام حرف خود را بدون منطق تکرار کنید.
در برابر اشتباه خود اشتباه‌های گذشته همسرتان را پیش بکشید تا خود را تبرئه کنید و همسرتان را مقصر جلوه دهید.
می‌دانید اشتباه از شماست و آن را نپذیرید.
می‌خواهید همسرتان را آزار دهید.
فکر میکنید نشانه های دیگری هم برای لجبازی وجود داشته باشد؟