حنا در مراسم حنابندان
در فرهنگ مردم ایران حنا یکی از گیاهان بسیار مقدس شمرده می شود. آنچه موجب شده به این گیاه توجه شود، ارزش مذهبی آن است.
حنا در بسیاری از جوامع یک عنصر زیبایی برای تزیین دست و پا، مخصوصاً دست و پای عروس با طرح های پیچیده به شمار می آید و این باور که حنا، شادی و خوش شانسی به ارمغان می آورد رایج است.
در گذشته در مراسم حنابندان قسمت هایی از بدن شامل کف یا نوک انگشتان دست و پا، سر، دست ها تا آرنج، پاها تا نزدیک زانو، از سرانگشتان تا مچ و ... حنا گذاشته می شد؛ ولی امروزه، تنها در کف دست عروس و داماد مقداری حنا می گذارند تا جاییکه رنگ ندهد و پیدا نباشد.
آیین حنابندان
یکی از مهم ترین آیین های ازدواج، جشن حنابندان است که با ساز و آواز و رقص های دسته جمعی برگزار می شود. در این جشن ایرانیان به صورت رسمی یا خصوصی (برای مثال دادن کارت تبریک و هدایا ... ) به یکدیگر تبریک می گویند. ایرانیان در طول ملاقات های جشن با عباراتی همانند: مبارکه، به پای هم پیر شوند، تبریک عرض می کنم، ان شاءا ... خوشبخت شوند، و ... به هم تبریک می گفتند. برپایی این جشن ریشه در تاریخ دارد. در روزگاران نه چندان دور در شب حنابندان، حنا دور تا دور مراسم گردانده می شد و زنان شرکت کننده دستان شان را با آغشتن به ظرف حنا رنگ می کردند. این آیین همچنان در روستاها و شهرهای کوچک ایران پابرجاست.
ظرف حنا در شب حنابندان
ظرف حنا در شب حنابندان مجمعه، دیس، ظرف بزرگ، بشقاب، طشت و ... است و امروزه خانواده داماد برای تزیین حنا به مکان های تهیه سفره عقد رفته و برای شب حنا سینی یا سبد تزیین حنا را سفارش می دهند.
هدایای حنابندان
به همراه حنا وسایلی همچون شیرینی، میوه، کله قند، چند کیسه حنای خشک، هدیه مثل طلا یا لباس برای عروس و داماد تدارک دیده میشود.
موسیقی حنابندان
اشعار و نوع موسیقی حنابندان شامل ساز و دهل، سُرنا، داریه، تنبک، و ترانه های شاد شامل نازینک و لارو و جزاین هاست. ساز و دهل از گذشته تاکنون رایج بوده است. امروزه مراسم حنابندان و عروسی در تالارهای مجلل با نواختن سازهای مدرن برگزار می گردد.
رسم و رسومات حنابندان
در مراسم حنابندان، دختر و پسر جوان از حنای داماد و عروس استفاده می کنند؛ زیرا معتقدند سبب بختگشایی می شود. از دیگر رسوم و اعتقادات رایج مراسم شب حنا این است که موقع حنابستنِ عروس و داماد، پسربچه ای حنا را از دست عروس میدزدد. ریختن آب بر سر عروس در حمام توسط زن شوهردار- نه زن بیوه- یا زنان ازدواج کرده فامیل، عمل نوره کردن (کندن موی حرام از پشت عروس)، نشاندن پسربچه در کنار عروس به امید اینکه اجاق شان روشن و اولین فرزندشان پسر باشد و ... از دیگر مواردی هستند که میتوان در مناطق مختلف ایران مشاهده کرد.
منبع: دوفصلنامه فرهنگ و ادبیات عامه «بررسی آیین حنابندان از دیرباز تاکنون»