اگر تصمیم دارید بعد از ازدواج برای پیشگیری از بارداری از قرص استفاده کنید خوب است انواع و اقسام قرص های ضدبارداری را بشناسید و بهترین را انتخاب کنید.

یک شمشیر دولبه!

قرص های ضدبارداری گاه مانند شمشیرهای دو لبه عمل می کنند و مصرف نادرست آنها می تواند با افزایش خطر سرطان سینه، اضافه وزن، سقط جنین بعد از قطع قرص و ... همراه باشد. از طرف دیگر بسته بودن فضای جامعه باعث شده بسیاری از عروس خانم ها بدون مراجعه به متخصص زنان به انتخاب خود این داروها را از داروخانه تهیه و مصرف کنند که کاری عقلانی نیست، پس این مطلب را بادقت بخوانید.


چند نوع است؟

قرصهای ضدبارداری از 2 بخش هورمونی کاملا متفاوت تشکیل شده اند. ماده موثر آنها اتینیل استرادیول است و قسمت دوم آنها از پروژسترون تشکیل شده است. از آنجایی که بخش اتینیل استرادیول معمولا در همه قرصها ثابت است، قرصها برحسب اینکه حاوی چه مقدار از این ماده باشند به قرصهایی با دوز بالا یا پایین تقسیم بندی می شوند. قسمت پروژسترونی قرصها هم قابل تغییر است و انواع مختلفی دارد.

مکانیسم شان چیست؟

برخی از آنها اثر ضد هورمون مردانه و برخی دیگر اثر مردانه زایی دارند. اکثر قرصهای ضدبارداری که در گذشته استفاده می شد دارای اثر مردانه زایی بودند به جز چند قرصی که اخیرا وارد بازار شده اند ازجمله یاسمین، یاز، دیان و مارولون. مکانیسم اثر بیشتر قرصهای ضدبارداری از طریق توقف تخمک گذاری است اما بخش پروژسترونی قرص نیز باعث کاهش ضخامت لایه داخلی آندومتر می شود. این حالت باعث می شود اگر هم تخمک گذاری انجام شد جنین به راحتی داخل رحم ننشیند. علاوه براین، کاهش ضخامت لایه داخلی رحم باعث مرتب شدن عادت ماهانه و کاهش خونریزی ماهانه می شود.

شما نباید قرص بخورید!

مصرف قرص‌های ضد بارداری به مدت کوتاه برای مثال 3 تا 6 ماه معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند. بهتر است همیشه از قرص‌هایی با دوز پایین از جمله یاسمین، یاز، مارولون، دیان 35 یا نوع ایرانی آنها مانند سیپروترون کامپاند یا LD استفاده شود. اگر این داروها در فرد جواب داد دیگر نیازی به استفاده از قرص‌های قوی مثل HD وجود ندارد. قبل از تجویز قرص باید سابقه خانوادگی فرد پرسیده شود که نباید دیابت و فشار خون داشته باشد، وزنش خیلی بالا نباشد، بهتر است سیگار نکشد و سابقه بیماری فلبیت یا لخته شدن خون هم نداشته باشد زیرا این قرص‌ها می‌توانند باعث افزایش لخته یا ترمبوز در بدن شود به خصوص در افراد مبتلا به فلبیت می‌توانند منجر به سکته مغزی، سکته قلبی یا ترومبوز در پاها شوند.

مواظب باشید!

همچنین فردی که قرص ضدبارداری می‌خورد و برای مثال دست یا پایش می‌شکند و مجبور می‌شود مدتی بی‌حرکت باشد بیشتر در خطر ترومبوز قرار دارد تا فردی که قرص مصرف نمی‌کند. علاوه براین کسانی که می‌خواهند عمل جراحی شوند حتما باید از یک ماه قبل مصرف قرص را قطع کنند چون ممکن است احتمال ترومبوز بعد از جراحی در عروق شان زیاد شود.

از روز دوم شروع کنید

هورمونهای کنترل کننده تخمک گذاری (FSH و LH) توسط هیپوفیز ترشح می شوند. قرص های ضدبارداری با بالا بردن سطح هورمونهای زنانه باعث می شوند بدن تشخیص دهد چون به اندازه کافی هورمون زنانه وجود دارد پس نیازی به ترشح 2 هورمون اصلی FSH و LH نیست بنابراین سطح آنها بسیار کاهش پیدا می کند و تخمک گذاری متوقف می شود. برای توقف تخمک گذاری تاکید می شود قرصهایی که جدیدا در بازار هستند از جمله یاسمین، یاز و مارولون حتما از روز دوم عادت ماهانه میل شوند چون این داروها یک مقدار ضعیفتر هستند و شروع مصرف از روز پنجم شاید یک مقدار دیر باشد. متاسفانه دیده شده که حتی داروخانه ها به عادت قدیم می گویند از روز پنجم قرص میل شود درنتیجه بعضی بارداری ها با وجود مصرف قرص اتفاق می افتد که می تواند خطرناک هم باشد. قرص ها اگر از روز پنجم خورده شوند باید درماه اول از یک وسیله پیشگیری دیگر هم استفاده کرد اما اگر از روز دوم خورده شوند از فردای آن روز قرص تاثیرگذار خواهد بود. اگر هم شک و تردید دارید می توانید در ماه اول از یک روش جلوگیری دیگر هم استفاده کنید. لازم به ذکر است که مصرف هیچ قرصی بعد از روز هفتم عادت ماهانه دیگر تاثیرگذار نخواهد بود.

آزمایش چربی و قند بدهید

این داروها گاهی اوقات سردردهای میگرنی را تشدید می کنند یا حتی به وجود می آورند زیرا پروژسترون باعث احتباس آب در بدن می شود. استروژن موجود در قرص نیز گاهی اوقات باعث بزرگتر و دردناک شدن سینه ها می شود. اگر بیمار می خواهد قرص را طولانی مدت مصرف کند حتما باید 3 ماه بعد از شروع مصرف، سطح چربی های بدنش از جمله کلسترول و تری گلیسیرید و همچنین قند خونش را اندازه گیری کند زیرا این قرص ها در تعداد کمی از افراد می تواند باعث افزایش چربی ها و قند خون شوند که اگر این مشکلات با رژیم غذایی همزمان، اصلاح نشوند باید مصرف قرص قطع شود.

الو اورژانس!

قرصهای اورژانسی یا در گذشته بیشتر از نوع HD بودند، درحال حاضر قرص های پروژسترونی به نام لونژیل موجود هستند که فقط پروژسترون دارند. طریقه مصرفشان هم به این صورت است که یک عدد بعد از رابطه جنسی و یک عدد 12 ساعت بعد خورده می شود. این داروها فقط در 72 ساعت اول بعد از مقاربت قابل استفاده هستند و هرچه زودتر مصرف شوند تاثیرگذاریشان هم بیشتر است. مصرف این قرص ها باید محدود باشد چون درصد موفقیتشان در حد 85 درصد است و اصلا جلوی تخمک گذاری را نمی گیرند بلکه سطح هورمون را بالا می برند و بعد سطح هورمون دوباره پایین آمده و یک قاعدگی اتفاق می افتد، درنتیجه بارداری رخ نمی دهد. بهتر است خانم هایی که رابطه دارند این قرص را در منزل داشته باشند تا اگر کاندوم پاره شد یا خوردن قرص ضدبارداری فراموش شد بتوانند از آن استفاده کنند.